Terapia osoczem bogatopłytkowym, mimo swojej skuteczności i bezpieczeństwa, posiada określone przeciwwskazania i potencjalne zagrożenia, które należy wziąć pod uwagę przed przystąpieniem do zabiegu. Świadomość tych aspektów jest kluczowa zarówno dla zabiegowców, jak i pacjentów. Przed rozpoczęciem terapii konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu medycznego oraz wykonanie podstawowych badań laboratoryjnych.
Procedura pobierania osocza bogatopłytkowego – metodyka i standardy bezpieczeństwa
Proces pobierania osocza bogatopłytkowego rozpoczyna się od standardowego pobrania krwi z żyły łokciowej pacjenta. Zazwyczaj pobiera się od 15 do 40 ml krwi, w zależności od planowanego obszaru zabiegowego. Krew zostaje umieszczona w specjalnych probówkach z certyfikatem medycznym, przeznaczonych do podania osocza, nie do pobrania krwi do badań! ( o tym szerzej w osobnym artykule), zawierających antykoagulant, który zapobiega jej krzepnięciu. Istotne jest, aby pacjent był odpowiednio nawodniony przed zabiegiem, co ułatwia pobranie krwi i poprawia jakość uzyskanego osocza. Następnie probówki z krwią poddawane są procesowi wirowania, który pozwala uzyskać najbardziej pożądaną frakcję – osocze bogate w płytki krwi. Cały proces przygotowania osocza odbywa się w sterylnych warunkach, z zachowaniem wszelkich procedur bezpieczeństwa.
Kryteria kwalifikacji pacjentów do terapii osoczem bogatopłytkowym
Do zabiegu z wykorzystaniem osocza bogatopłytkowego mogą przystąpić:
- Osoby w dobrej kondycji zdrowotnej, bez aktywnych infekcji i chorób przewlekłych, które przeszły pozytywnie wstępną kwalifikację do zabiegu,
- Pacjenci z prawidłowymi wynikami morfologii krwi i parametrami krzepnięcia, brakiem ogólnoustrojowych stanów zapalnych potwierdzonymi badaniami laboratoryjnymi
- Osoby nieprzyjmujące leków przeciwzakrzepowych i przeciwpłytkowych przez określony okres przed zabiegiem
- Pacjenci w wieku powyżej 18 lat (górna granica wieku zależy od ogólnego stanu zdrowia i jest ustalana indywidualnie)
Bezwzględne i względne przeciwwskazania do wykonania zabiegu
Do najważniejszych przeciwwskazań należą:
- Ciąża i okres karmienia piersią ze względu na brak wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa
- Choroby krwi i zaburzenia krzepnięcia, w tym małopłytkowość i zaburzenia funkcji płytek
- Choroby nowotworowe, szczególnie w aktywnej fazie i do 5 lat po zakończeniu leczenia, w niektórych rodzajach nowotworów nawet do 8 la
- Aktywne infekcje ogólnoustrojowe i miejscowe, wymagające leczenia przeciwbakteryjnego
- Choroby autoimmunologiczne w fazie zaostrzenia i niestabilne immunologicznie
- Przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych i brak możliwości ich odstawienia
- Niestabilne parametry morfologii krwi i zaburzenia w układzie krzepnięcia
Potencjalne zagrożenia i możliwe działania niepożądane po zabiegu
Mimo że terapia osoczem bogatopłytkowym jest uznawana za bezpieczną procedurę, należy być świadomym potencjalnych zagrożeń związanych z zabiegiem. Mogą wystąpić reakcje miejscowe, takie jak przejściowe zaczerwienienie, obrzęk lub dyskomfort w miejscu podania. Objawy te zwykle ustępują samoistnie w ciągu kilku godzin. Istnieje również niewielkie ryzyko zakażenia w miejscu iniekcji, mimo zachowania sterylnych warunków. U niektórych pacjentów mogą pojawić się krwiaki i siniaki w miejscu pobrania krwi lub podania osocza, szczególnie u osób ze skłonnością do siniaczeń. W rzadkich przypadkach może wystąpić reakcja alergiczna na antykoagulant.
Kompleksowe zalecenia pozabiegowe i okres rekonwalescencji
Dla osiągnięcia optymalnych rezultatów i minimalizacji ryzyka powikłań pacjenci powinni unikać intensywnego wysiłku fizycznego przez 24-48 godzin przed zabiegiem i kilka dni po zabiegu. Konieczne jest również powstrzymanie się od spożywania alkoholu i palenia tytoniu przez minimum 7 dni. Ważne jest regularne stosowanie zaleconych środków pielęgnacyjnych i ochronnych oraz unikanie ekspozycji na wysokie temperatury, takie jak sauna czy solarium, przez minimum 10 dni po zabiegu. Pacjenci powinni również stosować wysoką ochronę przeciwsłoneczną w przypadku zabiegów na twarz.
Wskazania kliniczne do podania osocza bogatopłytkowego
Osocze bogatopłytkowe znajduje zastosowanie w wielu sytuacjach klinicznych. Najczęściej stosuje się je w leczeniu przewlekłych stanów zapalnych stawów i ścięgien. Jest również skuteczne we wspomaganiu gojenia ran i uszkodzeń tkanek miękkich. W medycynie estetycznej wykorzystuje się je do zabiegów odmładzania skóry i leczenia łysienia. Terapia osoczem jest także cennym wsparciem w rehabilitacji po urazach sportowych. Szczególnie dobre efekty obserwuje się w leczeniu przewlekłych tendinopatii i uszkodzeń chrząstki stawowej.
Skład biochemiczny i mechanizm działania osocza bogatopłytkowego
Osocze bogatopłytkowe to złożona kompozycja biochemiczna zawierająca płytki krwi w stężeniu 4-6 razy wyższym niż w krwi obwodowej. W jego składzie znajdują się liczne czynniki wzrostu, w tym PDGF, TGF-β, IGF i EGF. Zawiera również białka osocza krwi, elektrolity i składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórek. Istotnym elementem są także cytokiny i inne substancje bioaktywne, które wspierają procesy regeneracyjne. Najnowsze badania wskazują również na obecność mikroRNA, które może odgrywać kluczową rolę w regulacji procesów naprawczych.
Koniecznie przeczytaj również: “Osocze bogatopłytkowe – co to jest i jak działa?”
